زیبا دیده شدن و حفظ جذابیت‌های ظاهری دغدغه همیشگی انسان بوده و هست. به‌خصوص که این سال‌ها حفظ اصول ظاهری و استانداردهای ظاهری بخشی از فرهنگ اجتماعی و منش اخلاقی افراد محسوب می‌شود. زیبا دیده شدن و جذاب بودن دارای المان‌ها و فاکتورهای متفاوتی هستند که پوست و مو بخشی از آنها است. بهره‌بردن از پوستی شاداب و بی‌نقص یکی از اصلی‌ترین معیارهای زیبایی شناسانه است. چرا که پوست خوب از مواردی است که می‌توان به راحتی با رعایت برخی از روش‌های مراقبتی و صرف کمی وقت و توجه از آن بهره برد.
بنابراین شخصی که پوستی لک‌دار و آکنه زده دارم، مورد قضاوت قرار گرفته و به عنوان فردی بی‌توجه به مراقبت‌های شخصی شناخته می‌شود. لک‌های پوستی از جمله معضلاتی هستند که بسیاری را به خود درگیر می‌کند و همواره یکی از دغدغه‌های زیبایی شناسانه مرد و زن محسوب می‌شود. تنها مهم است کمی سلامت زیبایی برای‌تان مهم باشد، بدون شک نمی‌توانید از کنار هیچ لکی روی پوست‌تان به‌راحتی بگذرید.
مخصوصا که لک‌های پوستی گاهی ممکن است خود علائم بیماری‌های دیگر پوستی باشند. اکنون قصد داریم در یاسرکالا کمی بیشتر درمورد انواع لک پوستی، چرایی ایجادشان صحبت کنیم.
لک پوستی چیست؟
لک پوستی به بخش‌هایی از پوست گفته می‌شود که به دلایل مختلف دچار تغییر رنگ شده و متفاوت از رنگ معمول پوست هر شخص دیده می‌شوند. لک‌های پوستی طیف وسیعی از عارضه‌های پوست را دربر می‌گیرند و می‌توان گفت از شایع‌ترین بیماری‌ها و مشکلات پوستی محسوب می‌شوند. لک‌های پوستی به صورت مادرزادی با نوزاد متولد نمی‌شوند، بلکه دراثر عوامل مختلف روی پوست تشکیل شوند.
این تفاوت عوامل ایجاد لک‌های پوستی در شکل، رنگ و تعداد آنها تاثیر مستقیم داشته و معمولا درمان‌شان را نیز متفاوت می‌کند. لک‌ها در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد می‌شوند و دلیل تشکیل آنها تکثیر بیش از حد ملانین ها است. ملانین‌ها سلول‌ها رنگدانه‌ای پوست هستند که به پوست رنگ می‌دهند. وقتی تعداد آنها در یک بخش بیشتر از حد نرمال باشد، این بخش تیره‌تر یا در موارد نادری روشن‌تر دیده می‌شود. به این ترتیب لک پوستی ایجاد می‌شود. لک پوست ممکن است به دلایل زیبایی پسندانه یا به دلایل پزشکی نیاز به درمان داشته باشد.
دلایل ایجاد لک‌های پوستی
عوامل مختلفی در ایجاد لک‌های پوستی موثر هستند. برخی از این عوامل بیرونی محیطی بوده و برخی دیگر به درون بدن مربوط می‌شود. شناخت این دلایل به درمان لک کمک بسیاری می‌کند. چرا که با آگاهی از علت لک صورت، نسبت به پیشگیری آن اقدام کرده و روند شکل گیری لک‌ها متوقف خواهد شد. دلایل مهم ایجاد لک پوستی عبارتند از:
- رادیوتراپی
- آفتاب سوختگی‌های متعدد و مکرر و به‌طور کلی تماس زیاد با آفتاب
- بارداری
- مصرف داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری
- مشکلات هورمونی
- سن
- ژنتیک
- وراثت
به موارد ذکر شده، استفاده نادرست و غیراصلی از لوازم آرایشی و بهداشتی، استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی غیراستاندارد و یا تاریخ‌مصرف گذشته یه استفاده از مواد آرایشی نامتناسب با پوست را نیز باید اضافه کرد.
انواع لک پوستی
لک‌های پوستی انواع بسیار متنوعی دارند که راه‌های درمان هریک از آنها و عوامل ایجادشان کاملا متفاوت است. بنابراین باید پیش از درمان یا حتی پیشگیری نوع لک را شناسایی کرد. شاید شنیده باشید که گاهی برخی لک‌های پوستی ممکن است خطرناک باشند و عدم اطلاع شما از این حقیقت، درمان آنها را با تاخیر مواجه کند که شاید عواقب بدی داشته باشد. اما ما در پاسخ به این سوال که «کدام لک‌های پوستی خطرناکند» به شما می‌گوییم، لک‌ها عموما خطرناک نیستند. اما درهرحال شناخت انواع لک پوستی از ضروریات محسوب می‌شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
کک و مک Freckles
کک و مک‌ها شایع‌ترین نوع لک‌های پوستی هستند که در افراد مختلف با نژادهای متفاوت و رنگ پوست تیره یا روشن دیده می‌شود. این لک‌ها معمولا بین یک تا دو میلیمتر هستند و به رنگ‌های قهوه‌ای کمرنگ، قهوه‌ای پررنگ، سیاه، قرمز، زرد یا برنز دیده می‌شوند. کک و مک‌ها که از انواع لک‌های پوستی ناشی از آفتاب هستند، خود دو نوع دارند که عبارتند از:
- اپیلایز Ephelides
نوع کم‌اهمیت‌تر کک و مک محسوب می‌شود و اینکه در افرادی با پوست روشن رایج‌تر است. معمولا در فصل تابستان شدت می‌یابد و در فصل زمستان کم‌رنگ‌تر می‌شود یا کامل از بین می‌رود. این نوع کک و مک در بزرگ‌سالان قرمز یا قهوه‌ا یکم‌رنگ است و در کودکان برنزه و تیره‌تر. زمینه وراثتی در این کک و مک بسیار موثر است. نور خورشید مهمترین عامل تشکیل کک و مک و زیاد شدن آن است. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب استاندارد در کاهش این عارضه تاثیر بسیاری دارد.
- لنیتایز Lenities
این نوع کک و مک معمولا در افراد مسن ایجاد می‌شود. مجاورت طولانی مدت با آفتاب در سنین جوانی و عدم استفاده از کرم‌های محافظتی یا تجهیزات مهم در این مواقع، تشکیل لک‌های تیره قهوه‌ای روی صورت و لک‌های بزرگ روی پوست سر و دست‌ها در سنین پیری را به همراه دارد. عوامل وراثتی نیز در تشکیل این نوع کک و مک موثر است.
لک بارداری یا ملاسما Melasma
این لک‌ها از نوع لک‌های هورمونی هستند که به دلیل تغییرات هورمونی دوران بارداری ایجاد و تشدید می‌شوند. در اوایل بارداری کوچک و کمرنگ هستند و به‌تدریج بزرگتر و پررنگ‌تر می‌شوند. این نوع از لک‌های پوستی نیز با عامل وراثت و ژنتیک تشدید می‌شوند. قرارگرفتن مقابل نور خورشید نیز این لک‌ها را تشدید می‌کند. مصرف قرص‌های ضد بارداری نیز باعث لک‌های مشابه لک‌های بارداری می‌شود. این لک‌ها معمولا یک سال پس از پایان بارداری کاملا بهبود می‌یابد. همچنین مدتی پس از قطع مصرف قرص‌های بارداری محو می‌شود.
لک آکنه
این لکه‌ها معمولا در اثر آکنه ایجاد می‌شود. به این معنی که اثر آکنه حتی پس از بهبود روی پوست می‌ماند و ظاهری نازیبا پیدا می‌کند. لک آکنه معمولا قهوه‌ای یا قرمز است. اگر جوش‌ها به خودی خود بهبود نیابند یا با دارو درمان نشده و به اصطلاح دستکاری شده باشند لک باقی‌مانده از آنها بزرگتر خواهد بود. هرچه جوش‌ها بزرگتر باشند، دیرتر درمان شوند یا از نوع کیستی و چرکی باشند اثر آنها بیشتر بوده و دیرتر درمان می‌شود. برای درمان لک جوش از لایه‌بردارها کمک می‌گیرند.
لک زخم
ممکن است پس از بهبود انواع زخم، اعم از بریدگی، سوختگی، ساییدگی و خراش‌های عمیق لکی در اثر آن روی پوست باقی بماند. این لک بسته به جنس پوست و توانایی سلول‌های آن، نوع و عمق زخم، زمان بهبودی می‌تواند پررنگ یا کمرنگ باشد. گاهی نیز لک زخم روشن‌تر از بخش‌های دیگر پوست خود را نشان می‌دهد مانند اسکار بخیه. درمان این لک‌ها بسته به اندازه و عمق‌شان سریع یا زمان‌بر خواهد بود.
لک قارچ پوستی TINEA VERSI COLOR
این لک‌ها که بیشتر در تنه، گردن و اندامی پایینی بدن دیده می‌شوند تا صورت، در سنین مختلف ظاهر شده و معمولا به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره هستند.
پیسی VITILIGO
برص یا پیسی نوعی بیماری با زمینه ژنتیکی یا وراثتی است که در سنین مختلف بروز می‌کند. در این بیماری که در تمام نقاط بدن دیده می‌شود و سرعت انتشار بالایی هم دارد، لکه‌هایی با رنگ کاملا روشن‌تر از پوست با ابعاد بزرگ ایجاد می‌شود.
درکنار موارد ذکر شده باید به لک‌های ناشی از آلرژی‌های مختلف غذایی و محیطی، لک‌های باقی مانده از برخی بیماری‌ها مانند آبله‌مرغا، لوپوس و تفلیس نیز اشاره کرد. لک‌های پوستی معمولا خطرناک نیستند و عوارض خاصی به دنبال ندارند. لک‌ها بیشتر آسیب جدی به زیبایی وارد می‌کنند تا سلامت جسمی. البته باید در این بخش شرایط انواع خال‌ها را با زخم‌ها جدا دانست. چرا که گاهی برخی خال‌هتی پوستی که ممکن است خطرناک هم باشند با لک‌ها اشتباه گرفته می‌شوند.
درمان لک‌های پوستی
در گذشته تنها راه درمان لک‌های پوستی استفاده از داروها و ترکیبات موضعی بود. راه‌کاری که هیچ‌گاه درمانی قطعی نبود و در بهترین حالت نتیجه‌ای نسبی داشت. به همین دلیل بهترین ایده برای کنترل لک‌های پوستی پیشگیری از ایجاد آنها بود که البته گاهی به دلیل زمینه‌های وراثتی این کار نیز امکان‌پذیر نبود. اما امروزه راه‌های متعددی برای از بین بردن لک‌های پوستی از سوی متخصصان زیبایی ارائه می‌شود که نتایج کاملا محسوسی هم دارند. این راه‌ها عبارتند از
لیزر
در سال‌های اخیر استفاده از انواع لیزر با طول موج متفاوت برای برطرف کردن انواع لک پوستی بسیار رایج شده است. این روش کم‌خطر و کم‌ضرر نتایج خوبی را نیز ارائه می‌کند. در این روش امواج لیزر با هدف قرار دادن تجمع ملانین‌ها لک پوستی را از بین می‌برند.
میکرودرمابراسیون
درجه‌ای از میکرودرم‌ابریژن است که در آن لایه‌برداری کمی عمیق‌تر و به وسیله دستگاه میکرودرم انجام می‌شود. این کار موجب کلاژن‌سازی پوست و کاهش لکه‌های ناشی از تجمع ملانین می‌شود.
لایه‌برداری شیمیایی
استفاده از محلول‌های لایه‌بردار پوست که سلول‌های سطح پوست را جدا کرده اپیدرم را برای تولید کلاژن بیشتر تحریک می‌کند. استفاده از این روش نیز تاثیر خوبی دارد اما زمان‌برتر است.
کرایوتراپی
نیتروژن مایع درون لک‌ها تزریق می‌شود که منجمد شدن آنها را در پی دارد. به این ترتیب تجمع ملانین از دوست جدا شده و لک‌ها از بین می‌رود. این روش تهاجمی‌تر و مضرتر از روش‌های دیگر محسوب می‌شود.
البته پزشکان همچنان برای درمان لک‌های پوستی خفیف که در مراحل ابتدایی تشکیل هستند، از سرم ها و کرم‌های لایه‌بردار استفاده می‌کنند. این روش شاید یک درمان سریع لک صورت نباشد، اما راهی کم‌تهاجم و بی‌ضررتر است.
